De Australische Georgina Emanuel wilde begin dit jaar voor het eerst een huis kopen en vroeg daarvoor een hypotheeklening aan. Het blad Financial Review beschreef begin deze maand hoe haar aanvraag werd afgewezen.
Hoewel Emanuel een aanbetaling van 30 procent van de woningwaarde kon doen, besteedde ze volgens haar adviseur te veel aan ritjes met taxidienst Uber en bezorgmaaltijden. Dat was van invloed op de beslissing van geldverstrekker. Ze moest eerst iets aan haar uitgavenpatroon doen.
Ook de hypotheekaanvraag van stewardess Lauren Lane (26) werd afgewezen. Ze bleek nog een Afterpay-saldo uit te hebben staan: een dienst waarmee je een online aankoop kunt doen en pas betaalt als je besluit om je pakketje niet terug te sturen na ontvangst.
Australische financiële dienstverleners kijken naast het inkomen van een potentiële huizenkoper ook behoorlijk nauwkeurig naar het betaalgedrag. Dat blijkt door de opkomst van online shoppen en elektronisch betalen voor maaltijdbezorging, taxi-apps en videodiensten zoals Netflix steeds gedetailleerdere informatie op te leveren.
Belangrijk hierbij is een wijziging in de Australische regelgeving die dit jaar is doorgevoerd: geldverstrekkers hoeven bij hypotheekaanvragen geen genoegen te nemen met een opgave van de de kosten van het levensonderhoud. Sterker, ze worden geacht dit te checken.
Als je een hypotheekaanvraag in Australië doet, mag de geldverstrekker bij de huisbank het transactieoverzicht van je betaalrekening van de afgelopen drie maanden opvragen. Hetzelfde geldt voor het transactieoverzicht van je creditcard van de afgelopen drie maanden. Dat levert dus nauwkeurige informatie op over onder meer online aankopen.
Kan dit ook in Nederland gebeuren?
In Nederland kan in principe alleen de huisbank waar je een betaalrekening en een creditcard hebt, op de voet volgen hoe het zit met je betaalgedrag. Een andere financiële dienstverlener kan daar niet zo maar bij.
Belangrijke ontwikkeling is wel dat in 2018 de Europese financiële richtlijn PSD2 voor banken is ingegaan. De Europese richtlijn regelt onder meer dat bancaire rekeningen gekoppeld moeten kunnen worden aan diensten van derde partijen, bijvoorbeeld digitale portemonnees zoals Apple Pay en Google Pay (beide nog niet in Nederland). Als klant moet je hiervoor uiteraard wel toestemming geven als je een betaalapp gebruikt die niet van je huisbank is.
De Europese richtlijn zou in januari 2018 in Nederland ingaan, maar dat bleek praktisch niet haalbaar. Vooralsnog loopt Nederland dus achter met de invoering.
Op het moment dat betaalapps van derden directe koppelingen kunnen maken met betaalrekeningen bij Nederlandse banken, krijgen techbedrijven (van fintech-startups tot reuzen zoals Apple, Google en Amazon) een schat aan informatie over je betaalgedrag.
Dit hoeft geen invloed te hebben op hypotheekaanvragen, maar dat zou wel kunnen als je een betaalapp hebt bij een partij die ook hypotheken verstrekt. Het theoretische scenario van bijvoorbeeld de combinatie van Apple Pay en een Apple Hypotheek.
BKR: schuld vanaf 250 euro
Voor Nederland is vooralsnog de regelgeving van het Bureau Krediet Registratie (BKR) bepalend. Daar kunnen geldverstrekkers inzage krijgen in je schuldpositie.
Sinds eind 2016 kun je al bij een schuld boven de 250 euro een aantekening krijgen bij de BKR. Dit betekent dat geldverstrekkers kunnen monitoren of je meer dan 250 euro rood staat bij de huisbank, of je een duur smartphone-abonnement hebt (met een telefoon op afbetaling), of dat je fors beroep doet op je creditcard.
Kortom, ook zonder directe toegang tot nieuwe betaalapplicaties kunnen geldverstrekkers in Nederland al aardig wat te weten komen over je betaalgedrag.
